'Eén uur gamen, één uur buiten spelen'

Buiten spelen en onderzoek
Uit nieuw onderzoek blijkt dat de invloed van ouders op het wel of niet buitenspelen niet te onderschatten is. "Ouders zijn druk en hebben geen tijd meer om met hun kinderen naar buiten te gaan of te spelen", stelt directeur Dave Ensberg-Kleijkers van Jantje Beton. "Kinderen volgen hun ouders; dat zie je bijvoorbeeld ook bij smartphonegebruik. Als volwassenen zelf geen tijd nemen om te ontspannen en tijd buiten door te brengen, zullen hun zoons en dochters dat ook minder doen. Ze gaan dan in plaats daarvan maar binnen zitten gamen."
Volwassenen zouden bewuster afspraken moeten maken met hun kinderen. "Je kan dan bijvoorbeeld zeggen dat tegenover één uur binnen gamen één uur buitenspelen zou moeten staan", geeft Jantje Beton als voorbeeld. Oogartsen adviseren zelfs twintig minuten scherm, twintig seconden in verte kijken en twee uur buitenspelen.
Een bijkomend probleem is echter dat opvallend veel ouders zich zorgen blijken te maken over de veiligheid bij het buiten spelen en hun kinderen daarom maar meer binnen houden.

Kinderhersens zijn volop in beweging
"Gamen, en eigenlijk alles wat je op de smartphone kan doen, appelleert aan het principe van 'instant gratification', oftewel de snelle beloning", legt hij uit. "Als je een game speelt en je wint, dan voel je je op dat moment eventjes goed en ga je nóg een game doen om die kick nogmaals te krijgen." Buitenspelen geeft minder snel bevrediging; je moet je eigen creativiteit aanwenden, je moet je best doen om plezier te hebben. "Maar het uiteindelijke effect van buitenspelen is veel duurzamer. "Bewegen, zeker in de buitenlucht, heeft zo veel effecten voor je brein en je lichaam. Als we alleen maar stil zouden zitten, zou onze gezondheid in alle opzichten achteruit hollen."
De hersens van een opgroeiend kind zijn volop in beweging en moeten zich ontwikkelen. Door buiten te spelen, leer je bijvoorbeeld hoe sociaal met elkaar omgaan precies werkt. Dat is kennis waar je de rest van je leven profijt van hebt.
De Open Universiteit doet al lange tijd onderzoek naar de relatie tussen bewegen in de buitenlucht en het effect dat dit op de ontwikkeling van kinderen heeft. Zij zien dat het bewegen vooral afneemt als kinderen van de basisschool naar het voortgezet onderwijs overstappen. Die trend brengt allerlei gezondheidsrisico's met zich mee. Maar de grootste impact heeft niet-bewegen op de ontwikkeling van de cognitieve functies. Als die ontwikkeling achterblijft, kan een kind daar levenslang de gevolgen van ondervinden - te beginnen met de schoolprestaties.

Buitenspelen bevordert rekenvaardigheden
Het principe is vrij simpel. Je hersenen functioneren beter als er meer bloed en gezonde voedingsstoffen door je lichaam worden gepompt, wat een van de gevolgen is van bewegen. Dit geldt overigens net zo goed voor ouderen; de laatste jaren wordt steeds vaker aangetoond dat meer bewegen bijvoorbeeld de achteruitgang van hersens van ouderen tegengaat. Bij kinderen heeft het bewegen vooral effect op de ontwikkeling van de prefrontale cortex, waar vooral de executieve functies worden aangestuurd. Dan moet je dus denken aan plannen en organiseren. Ook de rekenvaardigheden worden in dit deel van het brein aangestuurd.
Ook komt het de sociale vaardigheden van een kind ten goede komt als zij buiten bewegen. Je doet onbewust zo veel ervaringen op door op straat te spelen. Je wordt je veel bewuster van je omgeving, leert actiever om te gaan met prikkels. Dat is bijvoorbeeld een belangrijk verschil met bewegen in een sportschool of op een loopbaan."
De wetenschap begrijpt oprecht niet goed dat nog veel ouders zich niet goed lijken te realiseren hoeveel kansen het buitenspelen de kinderen biedt. Het biedt zoveel voordelen. Met vrij weinig inspanning kan je een grote positieve invloed uitoefenen op de rest van het leven van je kinderen.